Insuliny, podsumowanie dla farmaceuty
Leki z tej grupy stosuje się w leczeniu: Cukrzyca typu I Cukrzyca typu II Insulina to podstawa leczenia cukrzycy typu I (tzw. insulinozależnej). Ponieważ ulega ona dezaktywacji przez enzymy trawienne, podaje się ją w iniekcjach, najczęściej podskórnych. Rozróżniamy trzy główne rodzaje insulin: insuliny krótko działające i szybko działające analogi (np. lispro, aspart, glulizynowa), insuliny średnio długo działające (np. izofanowa) oraz długo działające analogi (np. detemir, glargine). Należy pamiętać, że długość działania insuliny to jednak kwestia wysoce indywidualna, więc dobór preparatu i jego dawkowania dokonuje się pod konkretnego pacjenta. Wielu z nich będzie przyjmować gotowe mieszanki insulin (np. Mixtard, Humalog Mix czy Humulin M3). Zasady dawkowania Krótko działające insuliny (ludzkie) należy przyjmować 15-30 minut przed posiłkiem, a szybko działające analogi tuż przed posiłkiem. Insuliny średnio długo działające wstrzykuje się zazwyczaj dwa razy na dobę. Długo działające analogi wstrzykuje się zazwyczaj raz na dobę. Mieszanki wstrzykuje się zazwyczaj dwa razy na dobę. Wiedza pacjenta na temat zastosowanej terapii Czy pacjent rozumie potrzebę zastosowania i działanie swojego leku? Jeśli pacjent korzysta z więcej niż jednego rodzaju insuliny, czy zdaje sobie sprawę z tego, która ma jaki początek i długość działania? Czy zastosowany lek działa? Czy pacjent zna swój ostatni wynik badania poziomu hemoglobiny glikowanej (HbA1c)? Jeśli pacjent dobrze kontroluje swoją cukrzycę, wynik powinien wynosić ≤ 6,5% (w przypadku większości pacjentów). Czy pacjent wykonuje regularnie (w odstępach czasowych zaleconych przez lekarza) badanie poziomu cukru we krwi? Wyniki powinny oscylować w granicach 4-9 mmol/l. Niezadowalające wyniki dają podstawy do skierowania pacjenta do lekarza. Działania niepożądane terapii Czy pacjent doświadcza hipoglikemii? Jest ona częstym działaniem niepożądanym insulinoterapii. Pacjent powinien zdawać sobie sprawę z objawów hipoglikemii (takich jak pocenie się, kołatanie serca, uczucie głodu, drżenie mięśni) i wiedzieć, jak sobie z nimi radzić (chory przytomny powinien przyjąć doustnie 10-20 g glukozy, co spowoduje wzrost glikemii po ok. 10-20 minutach - po tym czasie można przyjąć węglowodany złożone (np. kromkę chleba), a pomiar stężenia cukru powtórzyć kontrolnie po 1 godzinie). Zachęcaj do przekazywania lekarzowi informacji o występujących epizodach, aby ten mógł jak najlepiej korygować dawki insuliny. Monitorowanie terapii Kiedy ostatnio pacjent przechodził badanie poziomu poziomu hemoglobiny glikowanej (HbA1c)? W przypadku dobrze kontrolowanej choroby badanie takie powinno się odbywać co najmniej jeden raz w roku, a w przypadku niedostatecznej kontroli choroby co 3-6 miesięcy. Kiedy ostatnio pacjent przechodził pełną kontrolę stanu zdrowia w swojej przychodni? Pacjent z cukrzycą powinien być systematycznie badany pod kątem m.in. masy ciała, poziomu lipidów we krwi czy stanu stóp. Styl życia Pacjentowi możesz zaproponować poradnictwo odnośnie utrzymania odpowiedniej masy ciała, aktywności fizycznej, zdrowej diety (opierającej się na zredukowanej ilości tłuszczy i cukrów prostych) czy np. rzucania palenia.
